کارشناس ارشد تفسیر و علوم قرآن و پژوهشگر مباحث مهدویت
چکیده
این نوشتار به بررسی دیدگاه‌های مفسران اهل‌سنت در مباحث مربوط به شخصیت‌شناسی امام مهدی4 می‌پردازد؛ آیا امام مهدی4 از نسل پیامبر6 است یا عباس عموی پیامبر؟ حسنی است یا حسینی؟ متولد شده است یا خیر؟ نام، لقب، کنیه، مشخصات ظاهری و ویژگی‌های اخلاقی آن حضرت از دیگر مسائلی است که به آن پرداخته می‌شود. همچنین شبهۀ «لا مهدی الّا عیسی بن مریم» مطرح می‌گردد و از جهت سندی و دلالی پاسخ داده خواهد شد. مشهور بین مفسّران عامه این است که نام امام مهدی4 «محمد»، نام پدرش عبدالله، کنیۀ ایشان ابوالقاسم و از نسل پیامبر گرامی اسلام6 است و روایاتی که ایشان را از نسل عباس بن عبدالمطلب می‌دانند، از جهت سندی مردودند و بر فرض صحت، توان معارضه با سایر روایات را ندارند. تفاسیر اهل‌سنت با تعابیری گوناگون به مقامات معنوی، ویژگی‌های اخلاقی و جایگاه علمی و سیاسی امام مهدی4 اشاره کرده‌اند؛ ریشۀ شبهۀ یکی بودن امام مهدی و عیسی بن مریم8 یک روایت است که از جهت سندی مردود به شمار می‌آید و از جهت دلالت نیز با روایات متواتر سازگاری ندارد و ذیل روایت نیز با روح حاکم بر شریعت در تعارض است. اگر چه اکثریت مفسّران عامه هماهنگ با مشهور اهل‌سنت، به تولد امام مهدی4 اشاره‌ای نکرده‌‌اند یا در مقابل آن موضع‌گیری نموده‌اند، اما باز از لابه‌لای تفاسیر آن‌ها می‌توان برای بحث تولد و حیات فعلی امام مهدی4 مؤیداتی یافت.
