استادیار گروه معارف اسلامی واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای آثار و نتایج فرهنگ انتظار از دیدگاه اسلام در کلام امام علی؟ع؟ و بر مبنای کتاب نهجالبلاغه است. سؤال پژوهش حاضر بر مؤلفههای فرهنگ انتظار از منظر آثار و نتایج از دیدگاه نهجالبلاغه استوار است و در مقام پاسخ، این فرضیه را به محک آزمون میگذارد که مؤلفههای آثار و نتایج فرهنگ انتظار در کلام امام علی؟ع؟ و از دیدگاه نهجالبلاغه بر چهار عنصر معرفتی، ارزشی، رفتاری و احساسی، عاطفی متکی است. در این پژوهش روش گردآوری دادهها مبتنی بر روش اسنادی، روش تجزیه و تحلیل دادهها تحلیل محتوا و ملهم از ادبیات نظری مربوط به فرهنگ انتظار است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلام امام علی؟ع؟ و کتاب نهجالبلاغه است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که درکلام امام علی؟ع؟ و در نهجالبلاغه، مؤلفهها دارای درهم تنیدگی و بههم پیوستگی خاصی است. با این حال در بین شش آثار و نتایج فرهنگ انتظار ذکر شده، بیشترین آثار فرهنگ انتظار مربوط به احساس حضور و نظارت امام عصر؟عج؟(تقوای الهی) است، و جهاد با نفس و رسیدن به ارزشهای اخلاقی(وفاق و همبستگی)؛ ایجاد روحیه مقاومت وپیشرفت(حرکت و پویایی)؛ اطاعت از اوامر الاهی و خودسازی خود و دیگران(جهاد با نفس)؛ امیدبخشی در برابر ظلم و فساد(ظلمستیزی)؛ قرب به حق تعالی و تکامل روحی و معنوی(مقام بندگی)؛ به ترتیب در ردیف بعدی هستند. این امر نشان میدهد که آثار و نتایج فرهنگ انتظار از منظر امام علی؟ع؟ نهجالبلاغه، بیشتر بر امر اجتماعی است تا فردی.