استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
چکیده
فراوانی احادیث مربوط به مهدویّت به نسبت بسیاری از مباحث دیگر، چشم‌گیر و درخور نگرش است. با گذری کوتاه در منابع روایی موجود از پنج قرن نخست، درمی‌یابیم که موضوعات مربوط به امام مهدی4 و برپایی حکومت عدل جهانی به دست ایشان، از جمله موضوعاتی است که پیش از به دنیا آمدن آن حضرت با بهره‌مندی از سخنان پیامبر اکرم6 و پیشوایان معصوم: به آن پرداخته شده است. این نقل روایات در دوره‌های مختلف به سبب برخی عوامل مانند انگیزه‌های شخصی، عوامل محیطی و پدیدۀ فرقه‌های انحرافی، دست‌خوش دگرگونی‌هایی شده و این دگرگونی‌ها به طور عمده به صورت تصحیف، تحریف و حتی جعل رخ داده که به نظر می‌رسد در مواردی بر شمار آنها افزوده شده است و بررسی آن جایگاهی برجسته دارد. آشنایی با منابع و نیز سیر تطور نقل این روایات، از آن‌رو که به فهم بهتر این اندیشۀ والا کمکی شایان می‌کند، دارای اهمیّتی بسیار است. این فعالیت پژوهشی به این صورت پیش از این انجام نشده است. در این نوشتار به صورت گذرا، از این منابع و شمار روایات مهدویّت آنها در پنج قرن نخست، گزارش و تحلیل خواهد شد.
