بررسی علل رکود تمدن آغازین اسلامی و نیز عوامل جلوگیری از پیشرفت تمدنی جوامع مسلمان در حال حاضر، از دغدغههای بسیاری صاحبنظران مسلمان بوده است. در این میان برخی نویسندگان، مهدیباوری مسلمانان را از جمله علل رکود و مانع رشد تمدنی اسلام دانستهاند. در نظر ایشان عناصری که در مهدویت وجود دارد، باعث نوعی ایستایی و خودداری از فعالیت مثبت باورمندان به این عقیده شده و عملاً راه تمدنی اسلام را _ در گذشته و آینده _ مسدود کرده است؛ علاوه بر آنکه بستری مناسب برای سوء استفاده عدهای در جهت کسب منافع خویش ایجاد نموده است. نوشتار پیشِ رو با روش پژوهشی توصیفی تحلیلی بر آن است نشان دهد با تصویرسازی درست آموزه مهدویت و عناصر مهمی که بنابر منابع دینی غیرقابل انکار، در دوران پس از ظهور امام مهدی4 در بستر جهانی شکل خواهد گرفت و نیز تعریف صحیح تمدن غایی اسلامی میتوان همگرایی این دو موضوع را اثبات نمود و جامعه آرمانی مهدوی را الگویی مناسب برای تمدن درخشان و نهایی اسلام دانست.