بررسی ادله تاریخی میلاد امام زمان در عرصۀ تاریخ اجتماعی نوین و حافظه جمعی تاریخی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد تاریخ تشیع دانشگاه پیام نور تهران جنوب، تهران، ایران

2 استادیار دانشگاه پیام نور تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

با توجه به اصالت مهدویت در باور شیعه و اهل‌سنت، این اندیشه از جایگاه مستحکمی در بین مسلمانان برخوردار است. برخی از علما و مورخین شهیر اهل‌سنت نیز به نقل روایی و تاریخی میلاد امام زمان؟عج؟ پرداخته‌اند. در این پژوهش، انکار میلاد امام دوازدهم شیعه توسط پیشران نسل دوم جریان روشنفکری دینی به روش تاریخ اجتماعی نوین و مطالعات حافظه جمعی تاریخی بررسی شده است. هدف این تحقیق با عنایت به دستاوردهای دو حوزه یاد شده، نگاهی نو به مهدویت و نقد اظهار نظر عجولانه پیشران نسل دوم جریان روشنفکری دینی در این رابطه است. در این میان با رد نگاه کارلایلی به تاریخ، تاکید بر رسالت تاریخ اجتماعی در بعد زیست جهان غیر مادی دنبال شده است. این حیطه دربردارندۀ آیین‌ها، باورها و آداب و رسوم ناظر به آنها، معتقدات و رفتارهای دینی مردم است. با توجه به این رویکرد، برکشیدن زوایای تاریک در تاریخ مورد تاکید است. از سوی دیگر گزاره‌های متواتر تاریخی که به نوعی حافظه جمعی تاریخی به شمار می‌آید، انکار اندیشه مهدویت و میلاد مهدی موعود؟عج؟ را به نقد می‌کشد.

کلیدواژه‌ها