مبانی تحقق توسعۀ عدالت جهانی؛ عدالت مهدوی یا عدالت غربی؟

نویسنده

کارشناس‌ارشد علوم سیاسی

چکیده

این نوشتار در پی بررسی تطبیقی جایگاه عدالت از منظر اسلام و اندیشه‌های غربی است و در سه محور مفهوم‌شناختی، مبناشناختی و بررسی شاخصه‌های عدالت از منظر اسلام و غرب بدان می‌پردازد. نخست به بحث و کنکاش دربارۀ مفهوم و چیستی عدالت می‌پردازیم، سپس جایگاه و ضرورت آن را از دیدگاه اسلام، تبیین می‌کنیم و رابطۀ عدالت با حق و ارزش‌های الهی را بررسی خواهیم کرد. در ادامه با طرح مبانی عدالت در رویکرد اسلامی و ارائۀ راهبردهای تضمین عدالت در جامعه به عنوان امری متعالی، درمی‌یابیم که مکاتب غربی با مبانی عدالت لیبرالیستی یا سوسیالیستی خود نمی‌توانند عدالت حقیقی و همه‌جانبه را محقق سازند و عدالت حقیقی با آموزه‌های چنین مکاتبی سازگار نیست، بلکه تنها ادیان الهی می‌توانند داعیۀ عدالت به مفهوم واقعی آن را داشته باشند.
نظریۀ «عدالت اسلامی _ مهدوی» بر پایۀ جهان‌بینی الهی و باور‌های توحیدی و تعالیم الهی محقق می‌شود و بین عدالت‌گرایی و اعتقاد به ارزش‌های الهی و کرامت انسانی رابطه‌ای عمیق، ضروری و منطقی وجود دارد و با ارائۀ مدارک و شواهد عقلی، قرآنی و روایی، بر این رویکرد تأکید می‌شود که عدالت جز بر مبانی الهی و جز با حاکمیت انسان صالح و عادل در زمین محقق نمی‌شود و با توجه به مقدمات و پیش‌فرض‌های الهی و دینی عدالت از نظراسلام، می‌توان عدالت اسلامی و مهدوی را تنها راهبرد معقول، اجتناب‌نا‌پذیر و تحدی‌گرایانه برای همۀ فرهنگ‌های بشری در عصر
حاضر دانست.
پس از نگاه تطبیقی به نظریۀ عدالت غربی و عدالت اسلامی، «عدالت مهدوی» به عنوان نظریه‌ای مبتنی بر عقل، فطرت و حقایق وحیانی، قدسی و منطبق با حکمت الهی تبیین شده و به عنوان تنها رهیافت ضروری و اجتناب‌‌ناپذیر، برای رشد و کمال بشری ترسیم می‌گردد.

کلیدواژه‌ها