استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران
چکیده
استضعاف و استکبار در قرآن کریم، با سرنوشت جهان و آینده‌شناسی پیوند خورده است. برابر آیات قرآن کریم و تفاسیر اهل‌بیت، سرانجام تاریخ و مستضعفان، ظهور منجی موعود خواهد بود؛ از این رو، سرانجام استضعاف در قرآن کریم، با مهدی موعود4 از اهل‌بیت پیامبر6 پیوند یافته است. پرسش از فرجام و پایان سیر و سفر دراز انسان در عرصه زمین و گسترۀ تاریخ، پرسابقه، پیشینه‌دار و ذاتی وجود بشر است؛ به همانسان که انسان از مبدأ می‌پرسد، از مقصد و پایان نیز پرسش می‌کند. امروزه مسئله پایان تاریخ به گفتمان غالب در محافل و مراکز علمی، پژوهشی، رسانههای جمعی و حتی مراکز پژوهشی وابسته به مراکز نظامی در دنیای غرب بدل شده است. در آموزههای آسمانی به ویژه آئین اسلام با تعبیراتی چون آخرالزمان و مفاهیم دیگر به این موضوع توجه داده شده است. از جمله مباحث حوزه پایان تاریخ حاکمیت و فرمانروایی در آن مقطع تاریخی است که بر پایه آیات قرآن و سنت الهی مستضعفان در پی بردباری خویش وارث زمین شده و حاکمیت آن را بر عهده خواهند داشت. پژوهش حاضر با استنباط از آیات قرآن به دنبال پاسخ دان به این پرسش است که از نگاه آیات وحی، فرجام حرکت تاریخ به کدام سو خواهد بود. از همه مهم‌تر بر پایه سنت‌های الهی، مستضعفان در مسیر حرکت تاریخ سرانجام چه سرنوشتی را تجربه خواهند کرد. برابر یافته‌های تحقیق،حکومت در پایان تاریخ حکومتی الهی و به دست افراد شایسته است که از سوی خداوند مأمور به این مهم هستند. روش تحقیق آمیزهای از روش‌های نقلی، تاریخی و تحلیل محتوا است.
