تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی و متوسطه اول و دوم از نظر توجه به مؤلفه‌های مهدویت

نویسنده

استادیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه پیام نور گروه علوم تربیتی

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های مهدویت در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی و متوسطه اول و دوم است. روش پژوهش از نوع تحلیل محتوا است. جامعه پژوهشی شامل تمام کتاب‌های درسی پایه اول تا دوازدهم می‌باشد که در سال 1397 چاپ شده است. 41 جلد از کتاب‌های درسی به صورت هدف‌مند در نمونه قرار گرفت. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که:
1. در دوره ابتدایی 123 پاراگراف(بند)، مربوط به حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مؤلفه‌های «رویدادها و وقایع زندگی امام عصر؟عج؟» با 34 فراوانی، «مسؤلیت‌ها و وظایف منتظران» و امامت و رهبری امام عصر؟عج؟ هرکدام با 25 فراوانی، توجه بیشتری شده و به مؤلفه «علت غیبت» با 1 فراوانی توجه کمتری شده و به مؤلفه «موعود و منجی در ادیان» هیچ اشاره‌ای نشده است.
2. در دوره متوسطه اول 56 پاراگراف، مربوط به حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مؤلفه «مسؤلیت‌ها و وظایف منتظران» با 33 فراوانی بیش‌ترین توجه و به مؤلفه «شرایط و ویژگی‌های عصر ظهور» با 1 فراوانی کمترین توجه شده است.
3. در دوره متوسطه دوم رشته علوم انسانی، 125 پاراگراف، مربوط به حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مؤلفه «مسؤلیت‌ها و وظایف منتظران» با 55 فراوانی بیش‌ترین توجه و به مؤلفه «علت غیبت» با 4 فراوانی کمترین توجه شده است.
4. در کتاب‌های درسی مشترک دوره متوسطه دوم رشته‌های تجربی و ریاضی، 87 پاراگراف، در حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مؤلفه «مسؤلیت‌ها و وظایف منتظران» با 35 فراوانی بیش‌ترین توجه و به مؤلفه «شرایط و ویژگی‌های عصر ظهور» با 1 فراوانی کمترین توجه شده است.
5. فراوانی مؤلفه‌های مهدویت در کتاب‌های درسی رشته علوم انسانی به طور معناداری از رشته‌های تجربی و ریاضی بیشتر بوده است.

کلیدواژه‌ها