2024-03-29T11:59:23Z
https://pajmahdavi.sinaweb.net/?_action=export&rf=summon&issue=17245
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۴۲۳-۷۶۵۵
1392
1
4
دورههای مهدویتپژوهی مستشرقان
علیاکبر
جعفری
با تشکیل حکومت شیعی توسط صفویه در ایران، مستشرقان به اعتقادات مکتب تشیع و از جمله مهدویت توجهی ویژه کردند و با انگیزههای گوناگون به مطالعۀ آن پرداختند.با تثبیت تشیع در ایران و غلبۀ تفکر اصولی در حوزههای دینی تشیع _ که بر اساس آن فقها برای خود در دوران غیبت، نیابت عام از طرف امام عصر4 قائل شدند و مرجعیت و زعامت اجتماعی شیعیان را به عهده گرفتند و در برهههایی در مقابل استعمار و استبداد ایستادند _ غرب بیش از پیش به خطرآفرینی و توانایی آموزۀ مهدویت و لوازم آن پی برد. این هراس وقتی بیشتر شد که در سودان، احمد سودانی با ادعای مهدویت برای منافع استعمار در آفریقا مشکلاتی پدید آورد.ضربۀ سنگینی که غرب از پرتو اندیشۀ مهدوی خورد، انقلاب اسلامی ایران و برپایی نظام جمهوری اسلامی است که بر پایۀ اندیشۀ ولایت فقیه در دوران غیبت، برپایی عدالت و رفع ظلم و استضعاف در جهان و فراهمآوری زمینۀ ظهور منجی بشریت، شکل یافت.در این میان مستشرقان به عنوان اتاقهای فکر غرب و استعمار، به ظاهر برای شناخت تفکر مهدوی و به واقع برای خدشهدار کردن آن و تخطئۀ اندیشۀ سیاسی و انقلابی اسلام و تشیع و اندیشۀ نیابت عام فقهای اصولی شیعه در زمان غیبت و حمله به مبانی فکری انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن، به مطالعه و نگارش پیرامون مهدویت پرداختند تا چگونگی تخریب این اندیشۀ خطرآفرین و یا بدلسازی از آن و گماشتن غرب در جایگاه منجی را بیاموزانند و از ضرباتی که تفکر مهدوی و لوازم آن، به منافع استعمار وارد میآورد، جلوگیری کنند و یا از شدت آن بکاهند.در این مقاله با مطالعۀ نوشتارهایی که مستشرقان از دورۀ صفویه تا کنون دربارۀ مهدویت و لوازم آن داشتهاند، با روش کتابخانهای و توصیفی _ تحلیلی، نگرش و اهداف آنان نمایان خواهد شد.
مهدی
مهدویت
مستشرقان
استعمار
اندیشۀ سیاسی
نیابت عام
انقلاب اسلامی
2013
03
21
5
42
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_125657_a5292ccd070e7d789614086e2ad8c30c.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۴۲۳-۷۶۵۵
1392
1
4
مهدویت و سنتهای رهبری الهی در قرآن
آیتالله محسن
اراکی
این نوشتار درصدد بررسی غیبت امام مهدی4 در پرتو سنتهای تاریخی از منظر قرآن کریم است. از اینرو ابتدا چهار سنت از سنتهایی که بر ارتباط بین رهبر الهی و جامعه انسانی حاکم است را برمیشمریم که عبارتند از: سنت امامت مستمر، سنت جانشینی الهی با آغازی فردی و انتهایی جمعی، سنت حضور و سنت غیبت رهبری الهی.
سنتهای تاریخی
سنت امامت
سنت حضور
سنت غیبت
انواع غیبت
غیبت کنارهگیری
غیبت هجرت
غیبت استتار
2013
03
21
43
66
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_125716_2241bec52faaade241b5992480e140cc.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۴۲۳-۷۶۵۵
1392
1
4
تحلیل آیات و روایات مهدوی (1)
مهدی
حسینیان قمی
از ارزشمندترین و بهروزترین کارهای تحقیقی، تحلیل آیات و روایات مهدوی است. در این نوشتار، برای دفاع از حدیث، به تحلیل آیات مهدوی و روایات تفسیری ذیل آن میپردازیم و بر این باوریم که این تلاش درایتی و تحلیلی در آیات مهدوی و روایات آن در کنار هم، ژرفا و لایههای قرآن و روایت را یکجا در برابر ما میگشاید.با تأمل در مقاله، ضرورت این کار بر خوانندگان ارجمند بیش از پیش نمایان میشود. در این مقاله، آیۀ سی از سورۀ ملک بررسی میگردد و روایات مهدوی آن در کنار دیگر آیات، پرده از مفاد مهدوی آیه برمیدارد.
آیات مهدوی
روایات مهدوی
ماء معین
2013
03
21
67
84
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_125720_2fa08a616ea8076795bab24c2b0c0cda.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۴۲۳-۷۶۵۵
1392
1
4
نقش مسئلۀ انتظار در تقویت بیداری اسلامی
محمد
رضایی
بیداری اسلامی بر مبنای خیزش جوانان مسلمان در مقام اعتراض به وضع موجود و جستوجو از آیندهای متفاوت باعث ایجاد تحولاتی در کشورهای اسلامی شده است.اینک پرسش اصلیِ ناظر به آیندهنگری سیاسی و اجتماعیِ مطلوب جوانان مسلمان، این است که آیا در اسلام، طرح و گفتمانی آیندهنگر وجود دارد که تبدیل به قدرت و راهبرد نرم بیداری اسلامی گردد؟ و آیا ردّپای این گفتمان آیندهنگر را در بین گفتمانهای سیاسی _ فکری رایج در میان اندیشهوران و احزاب اسلامی میتوان یافت؟ آیا گفتمان مهدویت و انتظار در اسلام که برای سالها به حاشیه رفته بود، اکنون میتواند به عنوان طرحی برای جهانیسازی عدالت و آیندهنگری بر مبنای نگرش اسلامی مطرح گردد؟در این نوشتار، اثبات خواهد شد که با نفی آیندهگرایی سلفی و آیندهگرایی سکولار، تنها گفتمان آیندهنگری اسلامی گفتمان آیندهنگر جهانیسازی عدالت بر محور فرهنگ انتظار است.
بیداری اسلامی
آیندهنگری
مهدویت اسلامی
قدرت و راهبرد نرم انتظار
2013
03
21
85
112
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_125721_0ebd2624ee3285b12778789871378487.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۴۲۳-۷۶۵۵
1392
1
4
«اصول مذهب الشیعة» در ترازوی نقد (2)
نصرتالله
آیتی
کتاب اصول مذهب الشیعة الامامیة؛ عرض و نقد نوشتۀ دکتر ناصر القفاری، از کتابهای تفصیلی در نقد اعتقادات شیعه است که در سالهای اخیر نوشته شده و در محافل وهابیت شأن والایی یافته است. نویسندۀ این کتاب کوشیده است همۀ باورهای شیعه و از جمله اندیشۀ مهدویت را به نقد بکشد. مقالۀ پیش رو تلاشی است برای پاسخگویی به برخی دیگر از شبهاتی که نویسندۀ یادشده دربارۀ اندیشۀ غیبت مطرح کرده است. وی در این قسمت ادعا میکند باور به وجود امام غایب در میان شیعیان باعث شده است که از یکسو شیعه عمل به برخی از احکام اسلامی را تعطیل نماید و از سوی دیگر بدعتهایی را در دین ایجاد کند. به گمان وی اندیشۀ غیبت امام مهدی4 سبب تعطیلی نماز جمعه و اجرای حدود و جهاد در میان شیعه شده است و نیز همین باور، تقیه را به عنوان یک آموزۀ اسلامی به دین وارد کرده است.برخورد گزینشی با روایات، استناد رأی فقهی برخی از فقهای شیعه به کلّیت مذهب تشیع، غفلت از دیدگاههای مشابه دانشمندان سنیمذهب و نداشتن فهمی درست از دیدگاه عالمان شیعه، برخی از مهمترین نقدهایی هستند که بر سخنان قفاری وارد است.
امام مهدی
شبهات ناصر القفاری
اصول مذهب الشیعة
نماز جمعه
جهاد
اجرای حدود
تقیه
شهید
2013
03
21
113
134
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_125722_420871cebdc0cb5c361ea830ea91964e.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۴۲۳-۷۶۵۵
1392
1
4
تمدّنسازی و هنر زمینهساز؛ تصمیمی موعودگرا، راهبردی فعال
غلامرضا
گودرزی
امروزه در دنیایی زندگی میکنیم که در آن «هنر» شاهد انواع تعارضات در قول و عمل است و میان اندیشههای ناب در هنر با جلوههای جذاب آن در صحنۀ عمل، تفاوتهایی وجود دارد. نمونهای از این تعارضات را میتوان در نوع نگاه و تعامل ارزشهای غربی با هنر دانست. در این نگاه از یکسو هنر به عنوان یک ابزار مقدس و محترم برای گسترش افکار انسانها به شمار میرود و آزاد محسوب میشود و از سوی دیگر، اگر همین هنر ابزاری برای انتقال مفاهیم ناب و ارزشهای اصیل ادیان الهی باشد، مورد نکوهش قرار میگیرد. با وجود تمام این نکات، بیتردید هنر یکی از کارآمدترین و ماندگارترین شیوههای گسترش عقاید و تأثیرگذاری بر افکار انسانها بوده و به اعتباری میتوان آن را از مهمترین الزامات تمدنسازی به شمار آورد.امروزه غرب نیز با درک اهمیت راهبردی این موضوع، از هنر در همۀ قالبها استفاده میکند تا تمدن خویش را استحکام بخشیده و آن را در سطح جهان گسترش دهد. نمونههای متعددی از کاربردهای هنر در این زمینه مشهود و معلوم است که با توجه به چنین جایگاه ویژهای، در این نوشتار نقش هنر در تمدنسازی و تعالی هنر زمینهساز را به عنوان تصمیمی موعودگرا و راهبردی فعال در اندیشۀ ناب مهدوی معرفی مینماییم.
هنر
هنر زمینهساز
تمدنسازی
تفکر مهدویت
2013
03
21
135
144
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_125724_ec28e7d807af892edc106c4a9241b6b9.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۴۲۳-۷۶۵۵
1392
1
4
مبانی تحقق توسعۀ عدالت جهانی؛ عدالت مهدوی یا عدالت غربی؟
سهر
ابعلی افروغ
این نوشتار در پی بررسی تطبیقی جایگاه عدالت از منظر اسلام و اندیشههای غربی است و در سه محور مفهومشناختی، مبناشناختی و بررسی شاخصههای عدالت از منظر اسلام و غرب بدان میپردازد. نخست به بحث و کنکاش دربارۀ مفهوم و چیستی عدالت میپردازیم، سپس جایگاه و ضرورت آن را از دیدگاه اسلام، تبیین میکنیم و رابطۀ عدالت با حق و ارزشهای الهی را بررسی خواهیم کرد. در ادامه با طرح مبانی عدالت در رویکرد اسلامی و ارائۀ راهبردهای تضمین عدالت در جامعه به عنوان امری متعالی، درمییابیم که مکاتب غربی با مبانی عدالت لیبرالیستی یا سوسیالیستی خود نمیتوانند عدالت حقیقی و همهجانبه را محقق سازند و عدالت حقیقی با آموزههای چنین مکاتبی سازگار نیست، بلکه تنها ادیان الهی میتوانند داعیۀ عدالت به مفهوم واقعی آن را داشته باشند.نظریۀ «عدالت اسلامی _ مهدوی» بر پایۀ جهانبینی الهی و باورهای توحیدی و تعالیم الهی محقق میشود و بین عدالتگرایی و اعتقاد به ارزشهای الهی و کرامت انسانی رابطهای عمیق، ضروری و منطقی وجود دارد و با ارائۀ مدارک و شواهد عقلی، قرآنی و روایی، بر این رویکرد تأکید میشود که عدالت جز بر مبانی الهی و جز با حاکمیت انسان صالح و عادل در زمین محقق نمیشود و با توجه به مقدمات و پیشفرضهای الهی و دینی عدالت از نظراسلام، میتوان عدالت اسلامی و مهدوی را تنها راهبرد معقول، اجتنابناپذیر و تحدیگرایانه برای همۀ فرهنگهای بشری در عصر حاضر دانست.پس از نگاه تطبیقی به نظریۀ عدالت غربی و عدالت اسلامی، «عدالت مهدوی» به عنوان نظریهای مبتنی بر عقل، فطرت و حقایق وحیانی، قدسی و منطبق با حکمت الهی تبیین شده و به عنوان تنها رهیافت ضروری و اجتنابناپذیر، برای رشد و کمال بشری ترسیم میگردد.
سعادت
جامعۀ مهدوی
عدالت الهی
عدالت لیبرالیستی
عدالت سوسیالیستی
2013
03
21
145
168
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_125726_091a89cf04c2c65fb338763a7cbe39f1.pdf