پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
مبانی اندیشه مهدویت در آیینه آثار صدرالمتألهین و امکان تبلیغ فرا ادیانی آن
7
24
FA
فهیمه
شریعتی
استادیار گروه معارف دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
در حکمت متعالیه صدرالمتألهین اصول هستیشناسانه و انسانشناسانه متعددی به طور غیرمستقیم به تبیین مبانی دخیل در اندیشه مهدویت میپردازد. این مقاله به روش تحلیل و تبیین عقلی، مبانی چندگانه مهدویت را از منظر حکمت متعالیه صدرالمتألهین بازخوانی کرده است. استخراج اصول مرتبط موجود در حکمت متعالیه نشان میدهد مسائلی مانند وحدت حقیقت و تفاوت مرائی، وساطت فیض، انسان کامل، علم و احاطه نفس کامل بر جهان، غایتشناسی هستی، نقش و تاثیرات دعا، جامعه آرمانی و... در حقیقت توصیف عقلانی مبانی اندیشه کلامی مهدویت است. براساس این تحقیق، نظر به بنیادهای معرفتی و حکمی موجود در آثار صدرالمتألهین، اندیشه مهدویت نه تنها از زاویه کلامی بلکه از زاویه فلسفی نیز قابل دفاع است. حکمت متعالیه با توجه به اصول مبنایی خویش یعنی اصالت وجود، وحدت وجود، کثرت مظاهر و مرائی و حرکت جوهری میتواند بنیادهای اندیشه موعود را به گونهای پیریزی کند که جامع مصداق موعود همه ادیان باشد. تبیین فلسفی _ حکمی این تئوری میتواند در جهت ارائه فرامذهبی موعودگرایی با شاخصههای پرشور مهدوی قرار گیرد. آمادگی همیشگی برای دفاع از انسان کامل، امید و آرزوی قرار گرفتن در کنار انسان کامل، مثبت دیدن فرآیند کلی حرکت جهان، مراقبت از اعمال، احساس خلا، تنهایی و پوچی نکردن و تلطیف روح با جانمایه عشقورزی به انسان کامل در کنار سایر تبعات مثبت اندیشه مهدویت میتواند همه انسانهای حر و حکیم را در معرض روایح اندیشه موعود به شکل مهدوی آن قرار دهد.
مهدویت,حکمت متعالیه,انسان کامل,موعود
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123068.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123068_691062032f2c45a4458c7071dd15bfc6.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
آسیبشناسی توقیت با تأکید بر کلیسای ادونتیسم
27
42
FA
سیداحمد
طباطبایی ستوده
دانشجوی دکتری ادیان و عرفان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟ره
بدون شک مسئله ظهور منجی موعود در آخرالزمان یکی از موضوعات کلیدی و در عین حال جذابی است که بهطور عام تمام ادیان و به طور خاص ادیان ابراهیمی را با خود درگیر نموده است. در این بین تعیین زمان ظهور یا همان توقیت در میان پیروان این ادیان آسمانی حساسیت فوقالعادهای داشته و بعضاً آسیبهایی را بر ساحت دین وارد نموده است. این در حالی است که تبیین دقیق از وضعیت عصر ظهور میتواند این توقیتهای ناصواب را پیش از ورود در سطوح مختلف جوامع دینی از بین برده و زمینه انتظار سالم برای ظهور حقیقی را فراهم آورد. این تحقیق در صدد است تا با بررسی کلیسای ادونتیست _ فرقهای که براساس همین توقیتهای ناصواب در مسیحیت به وجود آمده و همچنان به حیات خود ادامه میدهد _ به آسیبشناسی توقیت پرداخته، و در ضمن آن بر ضرورت تبیین عصر ظهور و عدم تعیین زمان وقوع آن تأکید کند.
توقیت,منجی,ظهور,ادونتیسم,ادونتیستهای روز هفتم,هزارهگرایی
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123069.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123069_031137839c35774c0f7307b6acbfb6b0.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
اثبات مهدویت در قرآن از منظر تطبیق اهداف و غایات قرآنی بر اهداف حکومت امام مهدی
43
66
FA
محمدمهدی
حائریپور
عضو هیئت علمی مؤسسه آینده روشن (پژوهشکده مهدویت) قم
قرآن کریم به عنوان سند بینالملل اسلامی، مورد توجه و استناد همه فرق اسلامی است و مهدویت که اعتقاد مشترک مذاهب اسلامی است نه تنها در روایات مشترک فریقین که ریشه در آیات متعدد قرآن دارد؛ زیرا قرآن کریم خود را به عنوان gتِبْیَاناً لِکُلِّ شَیْءٍf (نحل: 89) معرفی کرده است یعنی همه آنچه در مسیر هدایت مورد نیاز بشر است در این کتاب آسمانی بیان شده است البته در اینکه این بیان الهی در چه قالب و شکلی آمده است، باید تأمل کرد؛ زیرا روشن است که بسیاری از معارف الهی در ظاهر الفاظ و عبارات قرآنی نیامده است و ناگزیر باید در مکانیزم دیگری همچون تبیین در قالب اهداف بعثت انبیاء و غایت خلقت انسان، آن را جستوجو کرد؛ چنانکه بحث مهدویت و آینده جهان در همین فرآیند بیان شده و با این رویکرد، بسیاری از آیات منعکسکننده مهدویت است و بدون آن نمیتوان تحقق بیرونی آن دسته از آیات را انتظار داشت؛ امری که روایات فراوان و گفتار مفسران شیعه و سنی شاهد بر آن است. در این مقاله چگونگی طرح مهدویت و آینده جهان در قرآن کریم، مورد کنکاش قرار گرفته داست.
مهدویت,آینده جهان,اهداف انبیاء,حکومت جهانی,عدالتخواهی
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123070.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123070_c66b9e5bf25f9d43af959b69cb1275e9.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
تحلیل و بررسی موجودیت ادیان ابراهیمی در عصر ظهور با تفسیر إلی یوم القیامة
67
86
FA
مرتضی
عبدی جاری
دکتری الهیات و معارف اسلامی گرایش علوم قرآن و حدیث و محقق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
به باور شیعه با ظهور امام زمان4 و با تشکیل حکومت جهانی دین اسلام، دین جهانی خواهد شد و بر سرتاسر جهان حاکمیت پیدا خواهد نمود. دلیل بر این مطلب روایاتی است که درباره عصر ظهور و جهانی شدن دین اسلام وارد شدهاند. آنچه که در این زمینه مهم است اینکه آیا پیروان ادیان ابراهیمی همه مسلمان خواهند شد؟ و یا ادیانی چون یهودیت و مسیحیت دیگر وجود نخواهند داشت؟ و چهره غالب جهان را؛ اسلام فراخواهد گرفت و ادیان دیگر با پیروان اقلیت تا قیامت وجود خواهند داشت؟<br />برای تبیین این مطلب با مراجعه به قرآن کریم به آیاتی برمیخوریم که از ظاهر آنها استفاده میشود ادیان مانند یهودیت و مسیحیت تا قیامت باقی خواهند بود، زیرا از تعابیر قرآنی چون وجود عداوت، بغض و کینه بین یهودیت و مسیحیت تا روز قیامت را میتوان، برداشت کرد. گرچه در ذیل این دسته از آیات، روایاتی که دقیقا بیانگر مفهومGإِلى یوْمِ الْقِیامَةِF باشد، وجود ندارد! اما نکته مهم این است اگر منظور از قیامت کبری باشد لازمهاش این است که ادیان در عصر ظهور وجود دارند. در این صورت با مهدویت مرتبط میشود. در عین حال از سوی مفسران در این زمینه اقوالی نقل شده است. برخی براین باورند مراد ازGإِلى یوْمِ الْقِیامَةِF، قیامت کبری است؛ در نتیجه عداوت و بغض بین پیروان دین یهود و نصاری تا قیامت وجود دارد و این حاکی از وجود این ادیان در حکومت جهانی است و برخی دیگر معتقدند واژه Gإِلى یوْمِ الْقِیامَةِF در معنای مجازی به کار رفته و در حقیقت به معنای وجود عداوت و بغضاً در مدت زمان طولانی است عده دیگر هم در معنای عداوت و بغضاً قائل به بغض درونی شدند و قیامت را قیامت کبری معنا نمودهاند.<br />تبیین واژهGإِلى یوْمِ الْقِیامَةِF و ارتباط آن با عصر ظهور و حکومت جهانی امام مهدی4 از مهمترین نوآوریهای تحقیق پیشرو است.
یهودیت,مسیحیت,ادیان ابراهیمی,یوم القیامه,عصر ظهور
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123071.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123071_383485e777fa05b4c155246be42ea0f7.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
بازتاب قرآنی اندیشه مهدویت در صحیفه سجادیه با رویکرد بینامتنی
87
112
FA
مرضیه
محصص
استادیار دانشکده الهیات دانشگاه شهید بهشتی تهران
معرفی حضرت مهدی؟عج؟ این آخرین ذخیره آل رسول6 به عنوان خلیفه و ولی خدا و آخرین امام معصوم، همچنین بیان مسئولیتهای این امام بزرگوار و بیان گستردگی قیام ایشان در جو خفقان عصر اموی امری ناممکن بود، لذا امام سجاد؟ع؟ از طریق دعا و پیوند آن با قرآن این رسالت را به خوبی به گوش مخاطبین تاریخ بشریت رساند.<br />اندیشه مهدویت در میراث حدیثی امام سجاد7 از رهگذر پیوند تعابیر با قرآن، دورنمایی از حکومت مهدوی را ترسیم مینماید. رویکرد بینامتنی، روش مطالعاتی نوینی در خوانش متون و تحلیل شبکه معنایی آن به شمار میآید. در این تحقیق به منظور تفسیر و تبیین این موضوع مهم از رویکرد بینامتنی ساختاری و مضمونی استفاده شده است. یافتن میزان اثرگذاری قرآن کریم بر کلام امام سجاد7 با محوریت اندیشه مهدویت، هدفی است که از رهگذر این پژوهش دنبال میشود. با تأمل در خوانش دو متن <strong>صحیفه سجادیه</strong> و قرآن کریم، بیشترین فراوانی به رابطه بینامتنی مضمونی اختصاص مییابد.
اندیشه مهدویت,صحیفه سجادیه,قرآن کریم,رویکرد بینامتنی
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123076.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123076_bff8b8adeb2d98c2cf269d17d0bd7f4a.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
پاسخ علمای اهلسنت به مخالفان مهدویت با رویکرد دینشناسانه
113
136
FA
حسین
الهی نژاد
دانشیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
یکی از مباحث مهم مهدویتپژوهی بحث اسلامی بودن اندیشه مهدویت است که در برابر آن، انکار اسلامی بودن و ادعای وارداتی بودن این اندیشه از ادیان مجوسیت، یهودیت و مسیحیت مطرح است؛ ادعایی که از جانب برخی از مخالفین مهدویت در اهلسنت بیان شده و با دستآویز قرار دادن آن به دنبال تضعیف اندیشه مهدویت برآمدهاند. نوشتار پیش رو در پی آن است که اولاً نظریات منکران اصالت اسلامی اندیشه مهدویت را جمعآوری و دستهبندی نماید؛ ثانیاً نظریات مخالفین را در قالب ادعاهای سهگانه وارداتی بودن از مجوسیت، وارداتی بودن از یهودیت و وارداتی بودن از مسیحیت تنظیم و تحلیل نماید؛ ثالثاً با استناد به نظریات و دیدگاههای علمای اهلسنت ادعاهای آنها را پاسخ داده و رد نماید؛ رابعاً با استناد به آیات قرآنی و روایات نبوی اسلامی بودن مهدویت را مستند و مبرهن نماید.<br />شایان ذکر است که علمای اهلسنت در برابر فرضیه عدم اصالت اندیشه مهدویت در اسلام ایستادگی کرده و با مردود اعلان کردن این فرضیه به اصیل بودن و اسلامی بودن آن نظر دادهاند که جهت توجیه این نگرش میتوان به نظریات تفسیری علمای اهلسنت در ذیل آیات مهدوی و نیز به مجموعه روایات نبوی موجود در منابع اهلسنت که با تعدد منابع روایی روبرو شده، استناد ورزید و همچنین به ادعای تواتر روایی مهدویت و اعتقادی بودن آن از ناحیه علمای اهلسنت و نیز اهتمامورزی ویژه آنها درخصوص توجیه مهدویت، تمسک جسته و اسلامی بودن اندیشه مهدویت را تحلیل و توجیه نمود.
مهدویت,اسلامی بودن اندیشه مهدویت,رویکرد دینشناسانه,علمای اهلسنت
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123077.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123077_d843e1085947e13e537d61a0f5be7c61.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
بررسی شبهه نَسَب امام زمان؛ تحلیل سندی و متنی روایات منسوب به ابن مسعود و ابوالطفیل
137
158
FA
حسین
خاکپور
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان
پیامبر اکرم؟ص؟ شناخت امام را همواره از مهمترین و بارزترین نشانههای ایمان و فقدان آن را هم ردیف کفر میدانستند، لذا بیان نشانههای درست امام زمان؟عج؟ را وجه همت خود قرار داده از آغازین ایام تثبیت حکومت محمدی؟ص؟ بر آن تاکید ورزیدند، به طوریکه جمع قابل توجهی از علمای اهلسنت به احادیث «مهدی» اذعان و بر تواتر آنها اعتراف نمودهاند. در مقابل عده کمی از کجاندیشان در مقابل روایات فراوان، به جعل، تحریف وتصحیف آنها پرداختهاند و گروهی هم به این روایات ساختگی اعتماد نموده، دیدگاه شیعه را_ به زعم خود_ تخطئه نمودند. مقاله حاضر به روش توصیفی_ اسنادی با رویکردی تحلیلی بر آن است تا با بررسی روایات رسیده از طریق ابن مسعود وابوالطفیل، بررسی رجالی راویان حدیث «اسمه اسمی و اسم ابیه اسم ابی» و تحلیل گونههای مختلف حدیثی، نشان دهد که: این حدیث در مصادر معتبر اهلسنت (حدود25منبع) بدون زیادت و تنها به صورت «اسمه اسمی» نقل شده است و با احادیث بسیار دیگری که مهدی را فرزند امام حسن عسکری؟ع؟ میداند مغایرت ندارد. مطابق گزارش تاریخی اهلسنت عبدالله منصور با دیدن این روایات نام فرزند خود را مهدی گذاشت. وی و یارانش کوشیدند با افزودن اضافه «و اسم ابیه اسم ابی» به روایات پیامبر؟ص؟، قیام خود را چون حادثهای از پیش تأیید شده و از زبان رسول خدا؟ص؟ تلقی کنند. در بحث سندی نیز مشخص میشود که اینگونه احادیث دارای سند صحیحی نبوده و برخی محققین اهلسنت نیز به این امر و زیادت غیرمعقول «واسم ابیه اسم ابی» اذعان نمودهاند.
امام زمان,شبهه,بررسی سندی,بررسی متنی,ابن مسعود,أبوطفیل
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123078.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123078_b3bc5437731fa6e6cba7aef67cfe9f98.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
بررسی تطبیقی مصداق آیه استخلاف از منظر فرق امامیه و زیدیه
159
190
FA
ریحانه
حقانی
سطح چهار رشته تفسیر تطبیقی
خداوند در آیه استخلاف (نور: 55) به مؤمنان شایستهکردار، چهار وعده داده است: صاحب حکومت جهانى مىشوند؛ دین پسندیده خود را برای آنان استوار میسازد؛ نگرانىهایشان را تبدیل به آرامش؛ و توحید خالص را برایشان امکانپذیر میکند. برخی مفسران مقصود آیه را یا افرادى همچون آدم، داود، سلیمان و بنىاسرائیل یا گروهى از اقوام مؤمن و صالح که بر زمین حکومت کردهاند، میدانند. برخی از مفسران نیز وعده الهى در مورد خلافت را مخصوص صحابه پیامبر؟ص؟، برخى اشاره به همه مسلمانان مؤمن و شایستهکردار و برخى اشاره به حکومت جهانى اماممهدى؟عج؟ دانستهاند که مصداق کامل آن در زمان حضرت تحقق یافته و هدف نهایى آن، توحید خالص، نیل به آرامش و استقرار آئین حق در جامعه و تکامل و رشد عالم است. مصداق اتم آیه در احادیث اهلبیت: با در نظر گرفتن قرائن، مهدى آل محمد؟عج؟ است. زیدیان هم به رغم آنکه در مسئله توحید، تشبیه و... قائل به تأویلاند، در تطبیق آیه توضیح وافی نداده و آن را منحصر در مورد نزول و صدر اسلام دانستهاند.
حضرت مهدی؟عج؟,استخلاف,زیدیان,توحید,آرامش,استقرار دین حق
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123079.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123079_7ae28c1f3ffb09de0c7baa93ac0784e2.pdf
پژوهش های مهدوی
۲۴۲۳-۷۶۵۵
۲۷۱۷-۲۰۰۷
7
27
2018
12
22
سطح چهار رشته تفسیر تطبیقی
191
210
FA
مهدی
محمودی
کارشناسارشد رشته تفسیر قرآن دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
بحث از جامعه آرمانی بشر، قدمتی دیرینه دارد و دستیابی به جامعهای عاری از هرگونه ظلم و ستم و ناعدالتی، همواره آرمان و آرزوی دیرینه بشر بوده است. این جامعه آرمانی، در آموزههای ادیان الهی، جامعه آخر زمان و موعود است که از آن به آرمانشهر بشر تعبیر شده است. دین مبین اسلام، به عنوان کاملترین دین که در بُعد اجتماعی به آن جامعه آرمانی و آرمانشهر مورد انتظار ختم خواهد شد، در آموزههای خود مبانی انسانشناسی آن را مشخص نموده است. از این رو مسئله این مقاله آن است که مبانی انسانشناسانه آرمانشهر مهدوی در آموزههای قرآن کریم کداماند؟ از دیدگاه قرآن کریم، از جمله مهمترین مبانی انسانشناسی آرمانشهر مهدوی عبارتند از «معرفت و شهود به عنوان فلسفه وجودی حیات اجتماعی»، «دو ساحتی بودن حقیقت جامعه»، «تعقل و تکامل عقول و خردمندی اجتماعی»، «وجود تفاوتهای فردی و اجتماعی »، «کرامت انسانی و حقوق بشر» و « اراده، اختیار و آزادی انسان».
قرآن کریم,مبانی انسانشناسی,آرمانشهر مهدوی,مهدویت
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123080.html
https://pajmahdavi.sinaweb.net/article_123080_13b67abd7aa74754757323e0f3a5b0db.pdf